Rytuał może oznaczać ustalony i pod pewnymi względami wyjątkowy obrzęd, ciąg symbolicznych działań wykonywanych w określonym celu, oparty na tradycji, zmieniający jednostkę i całą społeczność. Tradycyjne obrzędy wyobrażamy sobie zazwyczaj jako zjawiska pełne kolorytu albo tajemnic... Być może i ty uczestniczysz codziennie w rytuałach, nie wiedząc nawet czemu służą?"Brat Hermes" odprawia egzorcyzmy na Claudii Gavirii, La Cumbre, Kolumbia /AFP Obrzędy towarzyszą ludziom od zarania dziejów, a w pewnej formie znają je także zwierzęta - ptaki, ssaki. Poniżej przygotowaliśmy dla was przegląd różnych typów rytuałów, opisaliśmy ich znaczenie, cele i staraliśmy się znaleźć odpowiedź, dlaczego ich potrzebujemy oraz czy z jakichś powodów mogą być dla nas niebezpieczne.
Maski, tabu i różnice płciDziałanie rytuału, podobnie jak wszystkiego, czego nauka nie potrafi w pełni wytłumaczyć, można opisać na wiele rozmaitych sposobów. Jedną z możliwości pełniejszego zrozumienia rytuału jest wzięcie w nim udziału, jednakże później pewne kłopoty może nam sprawić precyzyjne opisanie za pomocą słów, tego, co przeżyliśmy w trakcie jego trwania.
Można powiedzieć, że rytuał jest w pewnym sensie podobny do teatru. Ma swój określony scenariusz, czasem niezbędne są specjalne kostiumy, rekwizyty. Biorą w nim udział aktorzy oraz otaczająca ich publiczność. Jest jednak pewna rzecz, która odróżnia rytuał od wyreżyserowanego spektaklu. Tym, co czyni go tak wyjątkowym i magnetyzującym, to pojawienie się prawdziwych, nieodgrywanych doświadczeń osób, które biorą w nim udział. Nie dotyczy to jednak tylko uczestników będących na "w centrum rytuału", ale także publiczności, której obecność jest niezwykle ważna, gdyż tworzy tzw. naczynie, w którym odbywa się rytualny ceremoniał.
Władza i zaburzenia psychiczneW niektórych przypadkach celem rytuałów może być wzmocnienie władzy, wyznaczenie określonych kompetencji czy hierarchii w plemieniu. Być może słyszeliście o tańczących wojownikach - rytuały tego typu w niektórych częściach świata służą utrwaleniu nadrzędności mężczyzn nad kobietami. Podobny cel posiada rytuał amazońskich Tukunów, podczas którego kobietom wyrywane są włosy z głowy - symbol wolności i witalności. Inicjatorem tego działania jest najczęściej brat ojca dziewczyny.
Tzw. rytuały przejścia pomagają opuścić dotychczasową fazę życia, w której znajduje się dana osoba i rozpocząć kolejną, związaną z przyjęciem nowej tożsamości. Na przykład młody człowiek staje się dorosłym, chłopiec - mężczyzną-wojownikiem, osoba spoza plemienia staje się częścią jakiejś wspólnoty lub też plemię traci swego członka na skutek jego odejścia lub śmierci.
Istnieją też rytuały, których celem jest ugruntowanie poczucia przynależności i pewności - są to na przykład regularne spotkania rodzinne, spotkania różnych społeczności czy imprezy firmowe. Wzmocnieniu pewności siebie mogą służyć różne indywidualne rytuały, których źródło niekiedy nie tkwi w mądrości ludowej, tylko bierze się z zaburzeń psychicznych jednostki (zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne).
Zobacz także
-
Od rytuału przejścia do medycznej interwencji - w zachodniej Kenii obrzezanie jeszcze nigdy nie było tak popularne.
W tym obszarze rytuały żeńskie działają nieco inaczej. Od kobiet oczekiwano ofiarowania wolności, indywidualności, własnych ambicji i podporządkowania się mężczyźnie, opieki nad nim w zamian za bezpieczeństwo i pożywienie (ponieważ włosy były i nadal są atrybutem kobiecego piękna, zazwyczaj nie ścinano ich, ale w miejscach publicznych musiały być zaplecione lub zakryte).
Dziś, z perspektywy kultury Zachodu, dosłowna realizacja tych oczekiwań jest niemalże nie do przyjęcia, gdyż kobiety zyskały pełną niezależność. Nie wyklucza to jednak faktu, iż ludzie nadal łączą się w pary i choć ich związki opierają się na zasadzie partnerstwa, to jednak podstawą ich trwałości jest wciąż otwartość i gotowość wobec oczekiwań stawianych przez drugą osobę.
Kanibalizm, kazirodztwo i odkryta kostkaW zależności od planowanego wyniku możemy wyróżnić rytuały pozytywne i negatywne. Celem tych pierwszych jest osiągnięcie jakiegoś korzystnego efektu, drugie zaś mają pomóc w uniknięciu czegoś. Jako przykład tej różnicy można wymienić przywoływanie deszczu i rozpędzanie chmur deszczowych. Rytuał negatywny, dążący do ustrzeżenia się czegoś, prowadzi do tworzenia tabu (wyraz ten pochodzi z austronezyjskiego języka tonga). Może nim być zarówno kanibalizm, jak i odsłanianie kostek - w zależności od tego, gdzie powstaje. Według Zygmunta Freuda (1856-1939) istnieją dwa tabu, na których opiera się współczesne społeczeństwo - kazirodztwo i ojcobójstwo.
Aby rytuał spełnił swoje zadanie i utrwalił nową jakość w świadomości, powinien łączyć się z poczuciem strachu i grozy. W stanie pobudzenia emocjonalnego przeżywany moment oraz uczucie z nim związane wyraźniej odciska się w pamięci i tworzy trwalszy ślad pamięciowy.
Coś dla kościoła, coś dla społeczeństwaRytuały powstawały jako przejaw wspólnoty, wzmacniający poczucie bezpieczeństwa oraz tego, że ludzie przynależą do czegoś większego niż oni sami. Według religioznawcy rumuńskiego pochodzenia Mircei Eliadego (1907-1986) archaiczne rytuały posiadały archetyp, wzór w działaniu jakiegoś boga.
Źródło: http://facet.interia.pl/news/tajemnicze-i-przerazajace-rytualy,1651616
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz